فولنس کلیه چیست (علت، درمان، علائم و انواع فولنس کلیه در سونوگرافی) + هیدرونفروز جنین تا بزرگسال

چکیده مطالب:

• علائم فولنس کلیه + علت هیدرونفروز کلیه چیست؟
• انواع فولنس کلیه از بارداری تا بزرگسالی
• تشخیص فولنس کلیه در سونوگرافی
• خطرات فولنس کلیه
• درمان فولنس کلیه چیست

فولنس کلیه یا هیدرونفروز چیست؟

کلیه یکی از اعضای حیاتی بدن است. یکی از بیماری های این عضو مهم بدن، فولنس کلیه (Fullness Kidney) یا هیدرونفروز (Hydronephrosis) است. اگر بپرسید فولنس چیست باید گفت معنی کلمه fullness در پزشکی به معنای ورم است.

در واقع وقتی ادراری که در کلیه ها ساخته می شود نتواند از طریق مجرای متصل از کلیه به مثانه (که به آن حالب می گویند) وارد مثانه شود، ادرار در کلیه تجمع یافته و باعث ورم یا فولنس کلیه می شود. این انسداد که به دلیل وجود سنگ یا عامل خارجی است، ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد.

انسداد مسیر حرکت ادرار از علت های فولنس کلیه است

علت فولنس کلیه چیست؟

علت فولنس کلیه انسداد مسیر حرکت ادرار از کلیه به مثانه (حالب) است. در نتیجه این انسداد و تجمع ادرار، کلیه متورم شده و بزرگ تر می شود. علاوه بر این، ممکن است مثانه به صورت مادرزادی نتواند ادرار را خارج کند. در نتیجه ادرار در مثانه تجمع می یابد و به کلیه بر می گردد و مجدد باعث هیدرونفروز کلیه می شود.

بزرگ شدن کلیه ها و فولنس

در واقع علامت فولنس کلیه، متورم شدن یا بزرگ شدن کلیه هاست. تورم کلیه زمانی اتفاق می افتد که ادرار نمی تواند از کلیه خارج شود و در نتیجه در کلیه تجمع می یابد.

علائم فولنس کلیه

اگر دچار درد شدید در پهلو یا شکم خود هستید. اگر استفراغ و یا تب بالای ۱۰۰.۵ فارنهایت دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. البته علائم فولنس کلیه به 4 درجه خفیف تا شدید تقسیم بندی می شود:

1. ناگهانی: فولنس کلیه اگر بطور ناگهانی با حمله ناگهانی اتفاق بیفتد باعث درد شدید در پهلو بین دنده ها و بالای پا می شود. علت این درد وجود سنگ در حالب است.
2. آرام و پیوسته: فولنس کلیه اگر به مدت طولانی و آرام آرام شکل گرفته باشد، باعث ناراحتی و درد مبهم، تهوع و استفراغ می شود.
3. عفونت و تشکیل سنگ: اگر انسداد در مجرای ادراری یا گردن مثانه به وجود آمد باشد باعث کشیده شدن و درد مثانه خواهد شد. وجود مانع سر راه جریان ادرار در کلیه منجر به عفونت و تشکیل سنگ کلیه می شود.
4. انسداد کامل: در صورت انسداد کامل یا موارد حاد فولنس کلیه، باعث نارسائی کلیه و از بین رفتن آن خواهد شد.

انواع فولنس کلیه

ورم کلیه در موارد مزمن می تواند هم به صورت فولنس کلیه راست، هم فولنس کلیه چپ و هم فولنس هر دو کلیه باشد. یعنی ممکن است فولنس کلیه هر دو کلیه سمت چپ و راست را گرفتار کند.

هیدرونفروز یک طرفه معمولا بدون علامت است

فولنس کلیه چپ چیست

در بخش قبل گفتیم که هیدرونفروز می تواند در یک، یا هر دو کلیه ایجاد شود. فولنس کلیه چپ همان هیدرونفروز یک طرفه در کلیه چپ بوده که در اثر تجمع ادرار و عدم خروج آن اتفاق می افتد.

فولنس خفیف کلیه چپ چیست؟

فولنس دوطرفه که هر دو کلیه در آن تحت تأثیر قرار می گیرند، منجر به کاهش عملکرد کلیه می شود. اگر این بیماری فورا درمان نشود، ممکن است آسیب دائمی به کلیه زده و منجر به نارسایی کلیه شود. اما اختلال یک طرفه، مثلا در عملکرد کلیه چپ و تجمع ادرار در این ناحیه ممکن است به صورت خفیف بوده و برطرف گردد. به این بیماری فولنس خفیف کلیه چپ می گویند.

فولنس کلیه راست چیست

گفتیم که هیدرونفروز ممکن است در یک یا هر دو کلیه رخ دهد. اگر این تورم در کلیه سمت راست اتفاق بیفتد به آن فولنس کلیه راست می گویند. در واقع فولنس یک طرفه که در یکی از کلیه ها اتفاق می افتد معمولا بدون علامت است. تنها در نتایج تصادفی سونوگرافی کلیه مشاهده شده و گزارش می شود.

انواع فولنس کلیه در رده های سنی مختلف

هیدرونفروز یا فولنس می تواند از بدو تولد به صورت مادرزادی تا بزرگسالی رخ دهد. در این بخش درباره انواع فولنس کلیه در سنین مختلف صحبت می کنیم.

فولنس کلیه نوزاد چیه؟

فولنس کلیه نوزاد تازه متولد شده، معمولا زودگذر بوده و بهبود می یابد. البته 15 درصد از هیدرونفروزهای نوزادی بهبود نیافته ولی غیر انسدادی هستند. در سنین 3 سالگی نیز در 35 درصد موارد تشخیص فولنس کلیه نوزاد، هیدرونفروز می تواند یک حالت غیر طبیعی باشد.

فولنس کلیه در کودکان چیست

فولنس کلیه در کودکان معمولا علائمی نداشته و به صورت خفیف یا متوسط است که به خودی خود بر طرف خواهد شد. طبق تحقیقات از هر ۵ کودک مبتلا به فولنس کلیه یک کودک قبل از تولد یا پس از چند ماه به خودی خود بهبود پیدا می‌کنند.

درد شکم از علائم فولنس کلیه در کودکان است

علائم فولنس کلیه در کودکان به شرح زیر است:

• درد شکم
• درد پهلو
• خون ادراری یا مشاهده خون در ادرار

البته یکی دیگر از علائم هیدرونفروز کلیه در کودکان، عفونت ادراری است که علائم آن عبارتند از:

• نیاز مکرر به سرویس بهداشتی
• ادرار دردناک و تیره رنگ
• کمر درد
• تب و استفراغ

فولنس کلیه در بزرگسالان چیست

گفتیم که هیدرونفروز یا فولنس کلیه شرایطی است که در آن یک یا هر دو کلیه در نتیجه تجمع ادرار، متورم می شوند. فولنس کلیه در بزرگسالان و سایر رده های سنی رخ می دهد و می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد.

3 نوع درمان فولنس کلیه در بزرگسالان پیشنهاد می شود که بسته به علت فولنس کلیه در بزرگسالان، دارو یا جراحی می‌تواند به عنوان روش درمان باشد.

روش های درمان فولنس کلیه با توجه به اهداف زیر تعریف می شود:

1. جلوگیری از تجمع ادرار و کاهش فشار کلیوی
2. جلوگیری از آسیب‌دائمی به کلیه
3. درمان دلایل ریشه ای

سونوگرافی فولنس کلیه در بزرگسالان

فولنس کلیه در سونوگرافی چیست؟

معنی fullness در سونوگرافی کلیه همان تورم کلیه است. در واقع یکی از راه های تشخیص فولنس کلیه، سونوگرافی است. با سونوگرافی جنین می توان انسدادهای مادرزادی تنگی حالب (UPJO) را شناسایی کرد. (بیشتر بخوانید: از چه زمانی بارداری در سونوگرافی معلوم می شود؟)

همچنین از سونوگرافی کلیه برای ایجاد تصویر واضح از کلیه کودکان استفاده می شود. اینجاست که بر اساس شدت ضایعه کلیه، پزشک متخصص باید تصمیم به ترمیم و برطرف کردن انسداد کند.

فولنس کلیه در سونوگرافی یعنی چی؟

تشخیص فولنس کلیه در سونوگرافی با استفاده از تصویربرداری شکمی برای ارزیابی آناتومی کلیه است. البته کیفیت نتایج سونوگرافی کلیه به تخصص و مهارت فرد پزشک رادیولوژیست بر می گردد. چرا که ارزیابی ساختارهای شکم و پهلو فقط از عهده متخصصان بر میاید. کلیه خدمات سونوگرافی آنومالی و رادیولوژی در مرکز تصویربرداری و سونوگرافی دکتر رضا مردانی با کادر مجرب و متخصص انجام می پذیرد.

فولنس کلیه در سونوگرافی جنین

درصد بالایی از زنان باردار در دوران بارداری فولنس کلیه را تجربه می کنند. پزشکان معتقدند که علت فولنس کلیه بارداری اثرات هورمون جنسی زنان (پروژسترون) بر روی حالب (مجرایی که کلیه را به مثانه وصل می کند) است که باعث کاهش توان آن می شود.

اگر سوالتان این است که آیا سونوگرافی فولنس کلیه در دوران بارداری خطرناک است؟ باید گفت نگران نباشید سونوگرافی فولنس کلیه در دوران بارداری ضرری برای بانوان باردار ندارد چرا که یک روش غیر تهاجمی و ایمن است.

علت فولنس کلیه جنین چیست

در بسیاری از موارد ممکن است در سونوگرافی بارداری جنین، گزارش فولنس کلیه جنین یا اتساع لگنچه داده شود. اگر اتساع لگنچه هر دو کلیه حداقل 5 میلی‌متر باشد، عارضه در سونوگرافی مشخص می‌شود. البته در اکثر موارد مشکل جدی وجود ندارد. چرا که موارد خفیف ورم کلیه در دوران بارداری برطرف می شود. فقط در مواردی که فولنس کلیه، هر دو کلیه را گرفتار کرده باشد، مشکل جدی محسوب می شود.

علت فولنس کلیه جنین یا هیدرونفروز جنینی (Antenatal Hydronephrosis) عبارتند از:

1- انسداد محل اتصال حالب به لگنچه کلیه

2- ریفلاکس یا برگشت ادرار از مثانه بطرف بالا

آیا فولنس کلیه خطرناک است؟

در صورت تشخیص به موقع و پیشگیری، این بیماری خطرناک نیست. اما اگر درمان صورت نگیرد در دراز مدت ضخامت کلیه کاهش یافته که به آن آتروفی کلیه گویند. در موارد شدید انسداد مجاری ادراری و ورم کلیه، ممکن است فولنس کلیه منجر به نارسایی کلیه شود. که در صورت بروز نارسایی، درمان با دیالیز یا پیوند کلیه خواهد بود.

آیا فولنس کلیه درمان دارد؟

هر بیماری با توجه به درجه حاد بودن نیاز به پیشگیری،تشخیص و حتی درمان دارد. فولنس کلیه نیز در صورتی که حاد باشد، بنا به تشخیص پزشک نیاز به درمان خواهد داشت. شاید بپرسید درمان فولنس کلیه چیست؟ در ادامه به راه های درمان فولنس کلیه اشاره می کنیم.

راههای درمان فولنس کلیه

بسیاری از پزشکان معتقدند که فولنس کلیه یا تجمع ادرار در کلیه ها اهمیت چندانی ندارد. یعنی به خودی خود ممکن است برطرف گردد یا فقط نیاز به پیگیری دوره ای هر شش ماه یکبار داشته باشد.

اما بنا به تشخیص پزشک، راههای درمان هیدرونفروز کلیه شامل موارد زیر است:

• یکی از راههای درمان هیدرونفروز کلیه، کاتتریزاسیون ادراری (Urinary Catheterisation) است. استفاده از سوند ادراری یا کاتتر ادراری همان کاتتریزاسیون است که در این روش، از یک لوله باریک، توخالی و انعطاف‌پذیر برای جمع‌آوری ادرار استفاده می شود. سوند درون مثانه قرار می گیرد و منجر به تخلیه ادرار فرد می شود.
• در موارد حاد فولنس کلیه ممکن است نیاز به تجویز دارو یا جراحی از سوی پزشک معالج باشد.

لازم به ذکر است که این مطالب صرفا بر اساس تحقیق و جستجو بوده و ممکن است در برخی موارد نیازمند بررسی از جانب پزشک داشته باشد، لذا هرگونه پرسش و ابهام را با پزشک مشورت نمایید.

شما می توانید برای گرفتن نوبت آنلاین سونوگرافی در مرکز تصویربرداری پزشکی دکتر مردانی به صفحه درخواست نوبت آنلاین مراجعه کنید.

منابع

kidney.org/atoz/content/hydronephrosis

dr-valipour.com/542/هیدرونفروز-کلیه

fa.wikipedia.org/wiki/هیدرونفروز

niloulab.com/ArticleDetail/47/پرسش-و-پاسخ-های-رایج-در-پیلکتازی-و-هیدرونفروز-دوران-جنینی